โคกกระออม...สมุนไพรไล่แมลงหวี่
ประมาณยี่สิบปีที่แล้ว ขณะที่กำลังจะปีนขึ้นเขาสมอปูน อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ เห็นไม้เลื้อยใบคล้ายใบเมเปิ้ล ลักษณะใบยาวรี ปลายใบแหลม ขอบใบหยักเป็นจักร ผลที่ห้อยต่องแต่งอยู่นั้นน่ารักมาก ลูกกลมๆ แกมสามเหลี่ยมพองออกมาเป็นถุงลมสามช่อง เมล็ดด้านในเป็นรูปหัวใจ น่าเอาไปมอบให้ใครเสียจริงๆ ด้วยความประทับใจในความงาม ของเจ้าไม้เลื้อยแสนสวย จึงเอารูปและลักษณะมาสอบถามหมอยาและนำมาพูดคุยกับชาวบ้านที่มาจากสุรินทร์ จึงได้ทราบว่า มันคือ ผักแมงหวี่ หญ้าแมงหวี่ แต่บางท่านก็เรียกเพี้ยนเป็น หมากวี๊วี ซึ่งคงจะมาจากฤทธิ์การไล่แมลงหวี่ เพราะถ้าเด็กตาแดงตาแฉะจะมีแมลงหวี่คอยมาตอมตา เขาจะใช้ทั้งเถาทั้งใบมาพันรอบหัวเด็กเพื่อไล่แมลงหวี่ไม่ให้มาตอมตาเด็ก เชื่อกันว่าแมลงหวี่กลัวสมุนไพรชนิดนี้ พ่อประกาศ ใจทัศน์ เรียกโคกกระออมว่า สะไล่น้ำ เพราะชอบขึ้นชายน้ำนั่นเอง ไม่ว่าจะเรียกชื่อว่าอย่างไร ทุกคนที่รู้จักโคกกระออมจะรู้ว่าโคกกะออมเป็นผักพื้นบ้านที่มีรสขม บำรุงธาตุ ช่วยระบายท้องสามารถรับประทานสดๆ ก็ได้ หรือจะนำไปเผาไฟเพื่อลดความขมใช้รับประทานได้เช่นกัน

โคกกระออม…แก้ไข้ แก้ไอ แก้หอบหืด
ใบของโคกกระออมมีประโยชน์ทางยาอย่างมาก ชาวบ้านสมัยก่อนนิยมใช้น้ำคั้นจากใบสดๆ แก้หอบหืด ความรู้ในการใช้ใบโคกกระออมต้มกินแก้ไข้ แก้ไอ แก้หอบหืดนี้ เป็นสิ่งที่ทุกคนทุกบ้านสมัยก่อนรู้กันโดยทั่วไป เป็นเรื่องปกติเหมือนกับที่คนไทยรู้ว่าข้าวกินเป็นอาหารได้อย่างไรอย่างนั้น ปัจจุบันการศึกษาฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาพบว่าโคกกระออมมีฤทธิ์ในการยับยั้งการหดตัวของกล้ามเนื้อเรียบซึ่งเป็นการสนับสนุนการใช้ใบโคกกระออมแก้หอบหืดของชาวบ้าน

โคกกระออม…ยาขับปัสสาวะ ช่วยลดความดันโลหิต
ชาวบ้านยังนิยมใช้โคกกระออมทั้ง ๕ ต้มกินต่างน้ำ เพื่อขับปัสสาวะ ขับเหงื่อ ช่วยลดความดัน และยังนิยมต้มให้คนแก่ที่มีอาการต่อมลูกหมากโตกินต่างน้ำ ซึ่งจากการศึกษาในสัตว์ทดลองพบว่าสารสกัดของโคกกระออมสามารถลดความดันโลหิตได้

โคกกระออม…แก้อักเสบ แก้รูมาตอยด์
โคกกระออมเป็นสมุนไพรชนิดหนึ่งที่หมอยาในสมัยก่อนใช้ใบโคกกระออมตำคั้นน้ำ เคี่ยวกับน้ำมันงาทาเช้า-เย็นอย่างต่อเนื่องประมาณ ๗ วัน อาการรูมาตอยด์จะค่อยๆ ดีขึ้น แล้วให้ทาติดต่อกันไปเรื่อยๆ นอกจากรูมาตอยด์แล้ว โคกกระออมยังใช้รักษาอาการอักเสบ บวม ตามบริเวณต่างๆ ของร่างกาย โดยใช้ใบโคกกระออมตำกับเกลือทาบริเวณที่บวมนั้น ปัจจุบันมีการศึกษาพบว่าโคกกระออมมีฤทธิ์ต้านการอักเสบ

โคกกระออม...รักษารังแค แผล โรคผิวหนัง
ใบโคกกระออมยังใช้เป็นยาใส่แผลชั้นยอดโดยใช้น้ำต้มข้นๆ ล้างแผลหรือเมื่อเวลาเป็นฝีมีหนองจะใช้ใบตำพอก ส่วนรากของโคกกระออมในสมัยที่งูชุกชุมและไม่มีเซรุ่มแก้พิษงูนั้น เขาจะใช้รากของต้นโคกกระออมตำคั้นเอาน้ำมากิน ส่วนกากจะใช้พอกที่ปากแผล

นอกจากนี้ใครที่มีรังแคเขาจะทุบเถาของโคกกระออมคั้นแช่น้ำพอข้นๆ แล้วนำมาชะโลมศรีษะทิ้งไว้สักครู่แล้วล้างออกเพื่อกำจัดรังแค